Powłoki lakierowe pokrywają nie tylko na samochody, ale również na wszelkiego rodzaju maszyny i urządzenia. Ich głównym celem jest chronienie metalu (często nie tylko) przed różnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak, woda, sól czy brud w celu zapobiegania powstawania rdzy. Należy również pamiętać, że lakier oprócz funkcji ochronnej pełni również funkcję estetyczną. Jaka jest jego grubość i jak o niego dbać? Na to pytanie postaram się dziś odpowiedzieć.
Odrobina historii
W pierwszych produkowanych samochodach nanoszono lakier za pomocą pędzla lub wałka, a jedynym dostępnym kolorem był kolor czarny. Około 1920 r. zaczęto stosować lakiery nitrocelulozowe występujące w większej gamie kolorów. Do ich nakładania używano pistoletów natryskowych, zaletą było krótszy czas schnięcia. Kilkanaście lat później stosowano już lakiery syntetyczne, które suszono w specjalnie przystosowanych komorach, co znacznie przyspieszyło produkcję aut. Po roku 1960 wprowadzono technologię dwuskładnikową, lakier składał się z materiału bazowego i utwardzacza, np. farby termoutwardzalnej, równolegle pojawiły się pierwsze lakiery akrylowe. W latach 90-tych XX wieku zaczęto wprowadzać technologie przyjazne środowisku – malowanie proszkowego i technologię wodną. Obecnie następuje dalsze wyparcie tradycyjnych lakierów malarskich i zastąpienie ich nowymi lakierami wodorozcieńczalnymi, które są zgodne z rozporządzeniem Komisji Europejskiej w sprawie Lotnych Związków Organicznych (LZO). W związku z postępem technologicznym i lepszym zabezpieczeniem antykorozyjnym elementów blacharskich maleje grubość warstwy lakieru.
Kilka faktów.
Jedną z podstawowych metod stosowanych obecnie w lakiernictwie jest metoda zanurzeniowa wykorzystywana do elementów żeliwnych i stalowych o skomplikowanych kształtach. Wyróżniamy dwie metody:
- zanurzeniową, gdzie lakierowane elementy są przenoszone przez specjalne wieszaki w ruchu ciągłym do poszczególnych wanien z lakierem,
- bezpośredniej kąpieli, gdzie wkłada się lakierowane elementy w jedną komorę z lakierem i wyciąga.
Drugą metodą jest malowanie natryskowe wykorzystujące różne metody nakładania lakieru:
- natrysk pneumatyczny, konwencjonalny. To najbardziej rozpowszechniony proces lakierowania powierzchni. Metoda ta odbywa się za pomocą pistoletu natryskowego, gdzie zostaje podane sprężone powietrze odsuszone i odtłuszczone. Z dyszy pistoletu wydobywa się strumień powietrza z cząstkami lakieru, którym malujemy obiekt. W dzisiejszych czasach dzieli się tę metodę na automatyczne malowanie – roboty w specjalnych komorach malują całe elementy, lub też ręczne malowanie – lakiernik sam nakłada warstwy lakieru na element, który się nie porusza. Wadą tej metody są duże straty, wynoszące nawet 30% wyrobu lakierowego.
- natrysk hydrodynamiczny (metoda bezpowietrzna). Do pistoletu rozpryskowego dostaje się wyrób lakierniczy mocno sprężony. W dyszy pistoletu zostaje gwałtownie rozprężony i rozpylony, trafiając na malowany element. Metoda ta jest stosowana powszechnie w przemyśle motoryzacyjnym. Dzięki brakowi zastosowania rozpuszczalników oraz zmniejszeniu strat wyrobu lakierowego w porównaniu do natrysku pneumatycznego, metoda ta jest wydajniejsza i ekonomiczna.
- natrysk niskociśnieniowy zwany także HVLP (z ang. High Volume, Low Pressure). W tym wypadku do pistoletów natryskowych trafia dużo powietrza 380-440 l/min., lecz o małym ciśnieniu ok. 3-4,5 bar.
- natrysk w otulinie powietrza – Aircoat, określana jako metoda „proekologiczna” łącząca zalety rozpylania powietrza z dużą wydajnością metody natrysku hydrodynamicznego. W efekcie powstaje drobna mgiełka lakieru, która bardzo dobrze pokrywa elementy i tworzy dobre powłoki lakierowe.
- metoda natrysku elektrostatycznego. Ze względu na swoje właściwości stosowana jest do elementów o skomplikowanych kształtach, lecz nie dużych rozmiarów. Polega ona na tym, że do dyszy pistoletu natryskowego podłączone jest źródło wysokiego napięcia, co sprawia, że poruszające się cząsteczki lakieru są naładowane i przemieszczają się pod wpływem pola elektrostatycznego, na element malowany, który jest uziemiony i stanowi elektrodę układu.
Grubość lakieru
Grubość powłoki lakierniczej podaje się w mikrometrach (μm), czyli jednej tysięcznej części milimetra. Na powłokę tę składają się warstwa ocynku, podkład, kolor i często warstwa lakieru bezbarwnego. Grubości powłoki zależne są od rejonu, w którym zostało wyprodukowane auto.
Dla przykładu:
- auta azjatyckie – normy dla powłoki wynoszą 80-100 μm.
- auta europejskie – ich powłoka lakiernicza jest grubsza i wynosi ok. 120-150 μm. Przy czym pojazdy wyprodukowane po 2007 roku mają powłokę lakierniczą o grubości ok. 120 μm. Ze względu na stosowanie lakieru wodnego.
Ważną informacją dla nerwowych posiadaczy miernika grubości lakieru jest to, że nie ma jednakowej grubości lakieru na całym samochodzie, tak więc na pewno odkryjemy różnice w każdym pojeździe – nawet nowym. Lakierowanie w jakości zewnętrznej całej powierzchni karoserii jest zbyt kosztowne, dlatego producenci skupiają się tylko na tych fragmentach, które widać lub są bardziej narażone na czynniki zewnętrzne, miejsca z cieńszą powłoką znajdują się w bagażniku oraz pod maską czy dywanikami. Tak więc, jeżeli miernik grubości lakieru wskazuje odchyłki rzędu 30-40% od normy, to nie musi świadczyć to o tym, że samochód był poddawany naprawom lakierniczym. Należy pamiętać o tym, że producenci aut zastrzegają sobie możliwość ponownego lakierownia jeszcze w czasie procesu produkcji, w sytuacji gdy kontrola jakości wykazała wady lub nieprawidłowości, w tym wypadku możemy mieć jakiś element o znacznie grubszej grubości powłoki lakierniczej. Z reguły o naprawach świadczy powłoka grubsza niż 200 μm (dwie warstwy lakieru), pomiar dający wynik powyżej 350 μm świadczy u użyciu szpachli. Pomiaru należy dokonywać na czystej karoserii, ponieważ warstwa brudu sprawi, że mierniki grubości lakieru samochodu wyświetlają zawyżone wyniki.
Wady lakieru
Z reguły oryginalne powłoki lakiernicze pozbawione są wymienionych poniżej wad, w wypadku nieco starszych aut z czasem spotkamy łuszczenie się wierzchniej warstwy „klaru” lub płowienie lakieru (najczęściej kolor czerwony). Zazwyczaj jest to po prostu efekt upływu czasu i niewłaściwej konserwacji . Wady powłok lakierniczych pojawiają się najczęściej podczas napraw lakierniczych. Spowodowane są złą jakością stosowanego surowca lub też niewłaściwą technologią (złe proporcje składników, złe suszenie, brak sterylnych warunków pracy). Najczęściej jest to: utrata przyczepności i łuszczenie się powłoki, zapylenie (wtrącenie drobin kurzu), powstawanie pęcherzyków powłoki, rdza (złe przygotowanie podłoża), spękanie powłoki, plamy wodne, zacieki, kratery (rybie oczka), wypływanie pigmentów, zmatowienie, słabe krycie, podnoszenie się powłoki, skórka pomarańczy, zmiękczenie w rysach polerskich, porowatość i marszczenie. Należy pamiętać, że do wad powłoki lakieru nie należą odpryski od uderzeń kamieni i innych cząsteczek mechanicznych, działanie szczotek w myjni, skutki agresywnych substancji oraz odchodów ptasich. O ile wcześniej wymienione wady są dowodem na wykonywanie napraw i trudne do uniknięcia, o tyle tym drugim możemy skutecznie zapobiegać.
Pielęgnacja i konserwacja lakieru
Prawidłowa pielęgnacja powłok lakierowych polega przede wszystkim na usuwaniu wszelkich zanieczyszczeń osiadających na aucie, takich jak: sól, kurz, błoto, plamy asfaltu oraz inne związki chemiczne negatywnie wpływające na powłokę lakierniczą i w efekcie przyspieszające proces korozji metalu. Pielęgnację lakieru zaczynamy od dokładnego umycia go, tu powstaje pewien problem…. Każda Gmina posiada stosowny regulamin, który w moim miejscu zamieszkania mówi:
Mycie pojazdów samochodowych poza myjniami może odbywać się wyłącznie pod warunkiem:
– niezanieczyszczania środowiska i odprowadzania powstających ścieków do kanalizacji sanitarnej lub zbiornika bezodpływowego,
– dokonywania tych czynności na wydzielonych, utwardzonych częściach nieruchomości oraz przy użyciu środków ulegających biodegradacji,
– że mycie dotyczy nadwozia samochodu.
Tak więc, jeśli nie spełniamy powyższych warunków, to musimy udać się na myjnię samochodową. Do mycia pojazdów używajmy szczotki o miękkim włosiu i ciągłego zasilania w wodę. Można stosować tutaj gąbki o niezbyt twardej strukturze, która nie tworzy mikro zarysowań. Pod koniec mycia w celu usunięcia nadmiaru wody z pojazdu używajmy irchy lub ścierek z mikrofibry, zapobiegnie to powstawaniu charakterystycznych kropek. Na myjni pomocne są myjki ciśnieniowe pozwalające na dotarcie do zagłębień i szczelin. Środki stosowane do pielęgnacji i czyszczenia lakierów muszą spełniać wiele wymagań i być dostosowane do rodzaju lakieru… Ich główną cechą jest dobre usuwanie brudu i posiadanie dodatków konserwujących/nabłyszczających. Po dokładnym umyciu i osuszeniu auta możemy stosować różne środki zabezpieczające, począwszy od woskowania poprze polerowanie po nakładanie powłok kwarcowych. O ile woskowanie możemy wykonać samodzielnie, o tyle czynności z zakresu „car detailingu” warto powierzyć wyspecjalizowanym zakładom, ceny są zależne od zakresu działań.
przykładowy zestaw środków do konserwacji lakieru (zdjęcie: – https://centralstore.net )
Reasumując, odpowiednio częste mycie i zabezpieczanie lakieru pozwala istotnie wydłużyć jego korzystny wpływ na stan nadwozia. Jest to szczególnie ważne w naszych autach, które w znacznie większym stopniu narażone są na zabrudzenie i podrapania.
Mój Ford Thunderbird po 3 godzinach pracy nad powłoką lakierniczą
Pozdrawiam terenowo.
Seba 4×4